Gordion Düğümü

Bu Eylül bir haftasonu dedik ki azıklar hazırlana... Biraz da yorgunluk var serde azıcık yakın bir yer kestirdik gözümüze. Günübirlik gidip dönelim. Ne vakittir beraberce vakit geçirmedik özledik deyip Tülay ve Ulaş' la düştük yola. Hedef Gordion. Önümüzde 90 kmlik şenlikli bir yol var, zira soğan hasadı ve kavun zamanı. Polatlı renkli.

MÖ 8YY/Büyük Tümülüs/AnadoluMedeniyetleriMüzesi

MÖ 8YY/Büyük Tümülüs/AnadoluMedeniyetleriMüzesi

Gordion antik dünyanın en önemli yerleşimlerinden biri. 1890larda keşfedilmiş. Kazılar Pensilvanya Üniversitesi ile yürütülüyor. Anadolu medeniyetleri Müzesi'nde Frig eserlerini görüp Gordion'a gelmemek ayıp olacaktı. Zira MÖ 8-9 YY'a tarihlenen mobilyalar, fildişi eserler harika. Mobilyalar pek bir ince işçilik, görünce ağzım açık kaldı yalan yok. Birkaç bin yaşında olduklarını da düşününce...Bir de çocukluğumdan beri sevdiğim göbekli taslar var, meğer ne eski adetmiş. Alttaki fotografa dikkat oradaki cam.

AnadoluMedeniyetleriMüzesi

MÖ 8YY/Büyük Tümülüs/Anadolu Medeniyetleri Müzesi

MÖ 8YY/Büyük Tümülüs/AnadoluMedeniyetleriMüzesi

Anadolu Medeniyetleri Müzesi

Sakarya ırmağı havzasına yerleşmiş bu şehirde ilk buluntular MÖ 2500'e varıyor. Sonra Hattiler, Hititler, Frigler, Persler, Galatlar, Romalılar gelip geçmiş bu topraklardan. MÖ 800'de yangın nedeni ile tahrip olan şehir yeniden ayaklanıp en ihtişamlı zamanlarını görmüş. En bilinen şahsiyet ise elbette Frig hükümdarı Midas. Dokunduğu herşeyi altına çeviren eşek kulaklı Midas efsaneseverler için renkli bir kişilik.

Benim favorim Gordion Düğümü; 

Vakti ile Gordios isimli fakir bir Frig köylüsü varmış. Tarlasını sürerken bir kartal gelir sabana konup gün boyu havalanmazmış. Gordios meraklanarak bunu Telmessos’lu kahinlere sormuş. Zeus’a adak adaması söylenir. Gordios da bunu yerine getirir. Kendisine bu emri veren kadın kahin ile evlenir ve Midas doğar. Midas büyür, bir gün babasının arabası ile Gordion’a gelir. O esnada şehirde kargaşa mevcuttur. Yine bir kahin, Gordion’a gelecek arabanın savaşı sona erdireceğini ve krallarını getireceğini söyler, halk da arabası ile gelen Midas’ı kral ilan eder. Midas da teşekkür etmek için Zeus’un kutsal kuşu kartal anısına arabasını Zeus Tapınağı’na adar.

Makedon kral İskender Zeus Tapınağı’nda bulunan özel bir araba olduğunu duyar. Arabanın boyunduruğu, gövdesine kızılcık kabuğundan karmaşık bir düğüm ile bağlanmıştır ve her kim bu düğümü çözerse tüm Asya'yı yönetecektir. İskender düğümü çözmeye çabalar, çözemeyince de kılıcını çekerek düğümü tek hamlede keser, zaman kaybetmeden sorunu kökünden halleder.

Gordion'a yaklaşırken dümdüz arazide sereserpe yatan tümülüsler göze çarpıyor. Bunlar soyluların mezarları. Ahşap odaya ölü ve hediyeleri yerleştirilip üzeri ahşap çatı ile kapatılıp üstü taş toprakla kapatılıp yapay tepeler oluşturuluyor.

Sayıları yüz kadar, çeyreği de kazılmış. Ayrıca Anıtkabir ve Atatürk Orman Çiftliği arazisinde, Afyon ve Eskişehir'de de tümülüsler mevcut. En önemlisi büyük tümülüs.

Büyük tümülüs Antik dünyanın 2. büyüğü ve çapı 300 m yüksekliği ise 50 m kadar. Girişindeki uzun koridor sizi çocukluğunuzun macera filmi sahnelerine götürebilir.

82 metrelik koridor Zonguldak maden işçileri tarafından kazılmış. İçeride ise sizi binlerce yıllık bir mezar bekliyor. Etrafınızı reçine kokusu sarıyor. 3750 yıllık ardıç ve çam kütükleri ile yapılmış mezar ilginç doğrusu...

Mezar odasında bir iskelet, 14 parça mobilya, göbekli su kapları, sürahiler, tunç kazanlar, çömlekler, fibulalar mevcutmuş. Şimdi bu buluntular ve diğerleri Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nde olduğu gibi tümülüsün hemen karşısında olan Gordion müzesi'nde de sergileniyor.

Müzekart müze ve tümülüs için geçiyor. Ufak bir müze fakat biz beğendik. Sikkeler, fibulalar, çömlekler, kibele kabartmaları, fildişi aksesuarlar... Ayrıca bahçede Kayabaşı Mozaiği ve Galat mezarı sergileniyor. Megaronların bulunduğu kazı alanına biz uğramadık.

Sadece Gordion size yavan gelebilir fakat Anadolu Medeniyetleri Müzesi'ndeki Frig eserlerini görünce insan meraklanmadan edemiyor. Ben özellikle mobilyalara ve fildişi aksesuarlara bayıldım. Gordion ile başladık, darısı Frig Vadisi'nin tamamına....